Fibromiyalji Tedavisinde TMS ( Transkraniyal Manyetik Stimulasyon)
Fibromiyalji vücutta yaygın ağrı, genel yorgunluk ve uyku düzensizliği gibi semptomlarla ortaya çıkan ve yaygın karşılaşılan bir hastalıktır. Görülme sıklığı değişik kaynaklara göre yüzde 0.2 ile 6.6 arasında bildirilmektedir. Kadınlarda çok daha sık gözlenir.
Fibromiyaljinin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Santral sinir siteminde ağrıya karşı bir duyarlılığın ortaya çıktığı kabul edilmektedir. Yani kişilerin beyni ağrıyı daha şiddetli hissetmekte, daha basit bir ifadeyle bu kişilerin ağrı eşiği düşmektedir. Fibromiyaljide yaygın ağrı dışında, vücutta yaygın hassas noktalar ortaya çıkar. Bu kişilerin bazı vücut bölümleri basınca karşı daha hassastır. Ağrı dışında uyku bozukluğu, sabahları yorgun kalkma (hastaların deyimiyle dayak yemiş gibi kalkma), sabah tutukluğu, bazen bunlara eklenen kaygı bozuklukları, aksiyete ve depressif şikayetler sıkça gözlenir. Toplumun geneli fibromiyaljiyi psikiyatrik kökenli bir hastalık olarak bilmektedir. Gerçekte durum böyle değildir. Fibromiyalji hastalarına sıklıkla psikiyatrik şikayetler eşlik etse de hiç bir psikosomatik şikayeti olmayan fibromiyalji hastaları da vardır. Ayrıca devamlı kronik ağrı çeken bir hastanın psikolojisini de geçen zaman içinde bozulması kaçınılmazdır.
Fibromiyalji kronik bir hastalık olduğundan tedavisi her zaman kolay değildir. Tedaviyi üç ana başlık halinde ele alabiliriz. İlaç tedavileri, ilaç dışı tedaviler, yeni yöntemler. İlaç tedavisi olarak nöropatik ağrı ilaçlarından pregabalin etkilidir. Uzun süre yüksek doz kullanımında kilo yapabilir. Uyuklama, baş dönmesi, sersemlik gibi yan etkileri görülebilir. Anti-depresanlardan duloksetin ve amitriptilin de sık kullanılan ilaçlardır. Daha az sıklıkla diğer SSRI grubu anti-depresanlardan da yarar görebilir. Ağrı bazen çok şiddeti ve dayanılmaz olduğunda opiodler (yeşil reçeteli satılan, bağımlılık potansiyeli olan ilaçlar) kullanılabilmektedir.
İlaç dışı tedavilerden en önemlisi egzersizdir. Burada önemli olan egzersiz grubu aerobik egzersizlerdir. Yani ağır olmayan fizik aktivite ile uzun süreli yapılan egzersizlerdir. Bunlara en iyi tempolu yürüme, bisiklet, yüzme gibi aktiviteleri örnek verebiliriz. Hastaların bir kısmı ise psikoterapiden, davranışsal tedaviden yarar görebilmektedir. Özellikle anksiyete, kaygı bozukluğu olan hastalar psikoterapiden faydalanır.
Fibromiyaljide yeni tedavi olarak transkraniyal manyetik stimulasyon (TMS) öne çıkmaktadır. Bu tedavide özel bir cihaz ve koil
yardımı ile beynin belli bölgelerine manyetik akım uygulanmaktadır. Bu sayede uygulama alanındaki sinir hücrelerinin (nöronların) aktiviteleri dışardan uygulanan tekrarlı manyetik alan ile artırılabilmekte ya da azaltılabilmektedir. Böylece istenen beyin bölümündeki aktiviteleri bozulmuş nöronların fonksiyonları düzenlenebilmektedir. TMS, depresyon tedavisinde ve bazı ağrı türlerinde FDA tarafından onaylanmış bir tedavi olup yan etkisi yok denecek kadar azdır. Uygulama sırasında hastalar ağrı hissetmezler. Araştırmalar TMS tedavisinin fibromiyalji semptomlarının tedavisinde etkin olduğunu göstermiş ve artık tedavi algoritmasına da girmiştir. Özellikle yaygın ağrıları azalttığı gibi depresif bulgulara da son derece iyi gelmektedir. Genelde 10 seanslık bir ardışık tedaviden sonra bir ay kadar haftada bir, daha sonra ayda bir şeklinde tedavi yapılmaktadır. Tedavi süreleri hastaya göre 15-20 dakika arasında değişmektedir.
Fibromiylaji hastalarında etkin olması, yan etkisinin yok denecek kadar az olması, uygulama kolaylığı ile TMS, fibromiyalji hastalarında giderek daha sık kullanılan bir tedavi olacaktır.
