Pulmoner Rehabilitasyon

Pulmoner Rehabilitasyon (Solunum Rehabilitasyonu)

İlerleyen rehabilitasyon yaklaşımları ile kronik akciğer hastalıkları da rehabilitasyon kapsamına girmiş ve bu hastalarda ilaç dışı tedavi yaklaşımları önem kazanmıştır.Kronik akciğer hastalıkları özellikle ortalama yaşam süresinin uzaması ile toplumda çok sık karşılaşılan hastalıklar haline gelmiştir. KOAH yani kronik obstruktif akciğer hastalığı (kronik bronşit, amfizem, astım) halk arasındaki adıyla “müzmin bronşit” akciğerlerdeki bronşların daralmasına bağlı olarak ortaya çıkan bir hastalıktır. Hava yollarının daralmasına bağlı olarak hastada solunum sıkıntısı ortay çıkar. KOAH akciğer hastalıkları arasında ölüm nedeni olarak beşinci, uzun süreli özürlülük nedenleri arasında ise ikinci sıradadır. Özellikle sigara tiryakiliği KOAH’ın gelişiminin baş sorumlusudur. KOAH dışında akciğer kanserleri de en sık karşılaşılan solunum sıkıntısı sebepleri arasındadır. Ayrıca daha nadir karşılaşılmakla beraber akciğer dokularını tutan hastalılar (intertisyel akciğer hastalıkları), kistik fibroz da solunum sıkıntısı yaparak hastaların yaşam kalitesi düşüren hastalıklardır. Kistik fibroz doğumsal bir hastalık olup salgı bezlerinin ince ve akışkan olan sıvısı koyu ve yapışkandır. Bu da akciğerde balgam ve diğer sekresyonları çıkarmayı güçleştirerek hava yollarının tıkanmasına eden olur. Bronşların tıkanması da solunum sıkıntısı ve sık enfeksiyonlara yol açar. Bu hastalıklarda başlıca tedavi ilaç olmakla beraber bu ilaçların etkileri sınırlıdır. Son on yıldır bu hastalıklarda ilaç tedavilerine ek olarak solunum rehabilitasyonu önem kazanmaya başlamış ve bu yönde araştırmalar başlatılarak yeni tedaviler geliştirilmiştir. Solunum rehabilitasyon KOAH ve benzeri kronik akciğer hastalığı olan kişilerde hastanın fonksiyonel kapasitesini maksimuma çıkarmak için uygulanan ilaç dışı tedaviler anlamına gelir. Bu hastalarda hava yolunun daralmasına bağlı ortaya çıkan solunum zorluğu ve oksijensizlik endişe ve kronik yorgunluğa yol açmaktadır. Kana yeterli oksijen alabilme gayreti solunum kaslarını aşırı yorarak kişiyi halsiz ve güçsüz bırakır.Sonuçta solunum sıkıntısı hastanın günlük yaşam aktivitelerini azaltarak egzersiz kapasitesini düşürür ve hastanın basit günlük aktivitelerinde bile bağımlılık yaratır. İlaçların etkilerinin yetersiz kaldığı bu tip durumlarda solunum rehabilitasyonu uygulamaları önem kazanmaktadır. KOAH, astım, kistik fibrozis, bronşektazi ve diğer bir çok kronik akciğer hastalığı solunum rehabilitasyonu programına alınabilir. Bilimsel çalışmalar solunum rehabilitasyonunun kronik solunum sıkıntısı (dispne) olan hastaların günlük yaşam aktivitelerini artırdığını ve daha önemlisi solunum sıkıntısı (dispne) ataklarını ve hastaneye yatış sıklığını ve hastanede kalış süresini önemli ölçüde azalttığını göstermiştir.

Pulmoner Rehabilitasyon (Solunum Rehabilitasyonu) Video izle

 

Solunum Rehabilitasyonu Nasıl Yapılır?

Göğüs hastalıkları uzmanı tarafından değerlendirilen ve solunum fonksiyon testine göre solunum rehabilitasyonu  uygun görülen hastaya ilk olarak  aerobik egzersiz testi yapılır. Hastaya solunum rehabilitasyonu konusunda deneyimli bir fizyoterapist tarafından çeşitli fiziksel terapi yöntemleri (etkili öksürme, bronşiyal hijyen, bronşiyal drenaj, postüral drenaj) uygulanır ve solunum ve gevşeme teknikleri öğretilir. Bu tedavilere ek olarak kişinin aerobik egzersiz kapasitesine göre güçlendirme ve genele kondisyon artırıcı egzersizler yaptırılır.  Hastanın fonksiyonel durumuna göre 10-30 seans arasında değişen ve genellikle gün aşırı gelinen bir tedavi programı uygulanır.  Tedavi boyunca hasta kontrol altında tutulur ve egzersizler i kalp ritmi, kan oksijen düzeyi ve tansiyon gibi yaşamsal verilerini kontrol eden bilgisayar kontrollü özel egzersiz cihazları ile  gerçekleştirilir.

Yeni Geliştirilen Tedaviler

Eskiden fizyoterapist tarafından yapılan çok uzun zaman ve emek alan işlemler, geliştirilen bilgisayar destekli cihazlar ile son derece etkili ve hızlı bir şekilde yapılmaktadır. Bu tedavilerden biri göğüs kafesine havalı bir yelek vasıtası ile basınç ve aynı zamanda yüksek frekanslı titreşim uygulayabilen “The Vest” cihazıdır. Bu cihaz sayesinde akciğerlerin bronşlarında birikerek havayolunu tıkayan salgıların dışarı atılması çok kolaylaşmaktadır (bakınız video). Bu tedavide hasta bu iş için geliştirilen ve hava ile şişen özel yeleği giyer. Cihaz yeleğe gönderdiği habva basıncı osilasyonları ile göğüs duvarına basınç yapar ve şiddetli bir şekilde titreştirip. Bu sayede hasta bronşlarını tıkayan balgam kolayca dışarı atılır. The Vest cihazı ile KOAH ve kistik fibroz dahil hemen hemen tüm kronik akciğer hastalarında son derece etkili bir tedavi uygulanabilmektedir. Geleneksel pulmoner rehabilitasyon yöntemleri ve yeni geliştirilen “The Vest” gibi cihazların beraber kullanılması ile KOAH ve diğer kronik akciğer hastalarında solunum sıkıntısının azalması, yeni enfeksiyon ve hastaneye yatış sıklığının azalması, kan oksijen seviyesinde artış, egzersiz toleransında artma, kondisyon artışı, depresif semptomlarda azalma sağlanabilir. Tüm bu etkilerin yansıması kişinin yaşam kalitesinde belirgin artış ile kendini gösterir.

( Pulmoner rehabilitasyon uygulamaları SGK ve özel sigortalar tarafından büyük oranda karşılanmaktadır.)