Diş Sıkma (bruksuzim) ve Çene Eklemi Bozuklukları
Çene eklemi yani temporamandibular eklem aslında vücudumuzun en çok çalışan eklemlerinden biridir. Yemek yerken, konuşurken devamlı aktifdir. Çene eklemini oynatan kaslar boyutlarına göre vücudumuzun en güçlü kaslarındandır. Bu kaslar sayesinde diğer gıdaları çiğnerken 90 kg’a kadar basınç uygulalabilir. Bu nedenle çene eklemine oldukça ağır yükler binebilir.
Çene eklemi yapısı diğer vücut eklemlerinden farklıdır. Hem kayarak hemde dönerek birleşik hareket yaparak hareket eder. Çene kemiğinin (mandibula ) ucu ile temporal kemikteki yuvasında iki kemik arasında bir kıkırdak disk vardır. Bu disk mandibula kemiği ile temporal kemik arasında durmalıdır. Hareket sırasında hareketi kolaylaştırır. Çene eklemi problemlerinin çoğunun temelinde bu diskin hareketlerine bozulma mevcuttur. Bozukluk ilerledikçe önce diskin yapsında sonra da eklemein yapısında kalıcı değişiklikler başlar.
Çene ekleminde bozukluk yaratabilecek çok sayıda problem vardır. Bunlarda en önemlisi ve en sık karşılaşılanı diş sıkmadır(gıcırdatma – bruksuzim). Bunu kötü alışkanlıklar izler. Dişleriyle tırnaklarını, kalemlerin arkalarını kemiren, şişe kapağı açan oldukça fazla sayıda insan vardır. Sert kabuklu meyveleri( fındık, ceviz) dişleriyle kırmak da bunlardan biridir. Daha az gördüğümüz sebepler ise bu eklemi tutabilen iltahaplı eklem romatizmalarıdır. Sonuçta tedavi edilmezse hepsi uzun vadede çene ekleminde fonksiyon kaybına yol açabilir.
Diş sıkma (bruksuzim) olduka sık karşılaşılan bir durumdur. Genelde aşırı stres, sıkıntı depresyon bunu tetiklyebilirse de bazen sebep olmayabilir. Yalnız yaşıyan insanlar bunu farketmeyebilir. Çiftlerde genelde eşinin geceleri dişlerini gıcırdattığını söylerler. Dişlerini çok sıkan hastalar sabahaları çene eklemi ağrısı ile bazen baş ağrısı ile kalkabilirler. Bu bazen öyle şiddetli olurki dişlerde kırılma, yüzeylerinde bozulmalar ortaya çıkar. Bazen bu durumu hastanın başvurduğu diş hekimleri tespit edebilir.
Bruksuzim yada başka sebepli çene eklemi problemlerinde ilk şikayet genelde yemek yerken çene ekleminden ses gelmesidir. Genelde tek taraflı olursada iki taraflı da olabilir. Başlangıçta ağrı olmayabilirse de sonraları ağrı da eklenir. Bir süre sonra ağız açıklığı azalmaya başlar. Hasta ağzını eskisi kadar açamadığını farkeder.
Çene kelemi problemlerinde tedavi sebepe yönelik olmalıdır. Öncelikle hastanın kötü ağız alışkanlıklarını bırakması gereklidir. Sert gıdalar tüketmemelidir. Diş sıkma mutlaka tedavi edilmelidir. Bunun için özellikle botoks enjeksiyonları son derece etkilidir. Hastanın çene kaslarına yapılan botoks enjeksiyonu sayesinde kaslar gevşer ve hasta çenesini sıkamaz. Bu enjeksiyonun 3-4 aylık periyodlarlarle tekrar edilmes gereklidir. Gerekli hastalarda dişlerin zarar görmesini engelleyen ağız plakları kullanılmalıdır. Ağız açıklığı azalmış, eklemde kontraktür dediğimiz eklem kısıtlanması gelişmiş hastalarda ekleme uygulanacak fizik tedavi, manuplasyon tedavileri ile genellikle ağızı açıklığı eski haline getirilebilir. Eklemde mekanik problemler çıkmış hasatalara ekleme yapılacak kıkırdak bazlı enejkisyonlar (Na-hyalurinat) ve PRP (trombositen zengin plazma) enjekisyonları çok faydalı olur.
Çene eklemi problemlerinin tedavisi zorlayıcı ve uzun olabilir. Konvansyonel yöntemler, botoks enjeksiyonları, manuplasyon, eklem içi enjeksiyonlar gibi yöntemlerle genelde sonuç alınırsa da hastaların doktora çok geç evrede gelmemesi tedavinin başarısı için son derece önemlidir.
