Felçte beyin-bilgisayar etkileşimi ile tedavi,
Beyin felci (inme) yaşlanan toplum ile bağlantılı olarak giderek büyüyen bir sağlık sorunu olmuştur. Beyindeki damarların tıkanması yada kanamasına bağlı olarak kişi vücudunun bir tarafında hareket yeteneğini yitirir. Felcin yıkıcı etkileri en çok kol ve özellikle elde gözlenir. Geleneksel fizyoterapi gibi eski, robotik tedavi gibi görece yeni tedavi uygulamalarına rağmen felçten sonra çoğu hastada az yada çok sekel dediğimiz fonksiyonel eksiklik kalır. Felçli hastaların tedavisinde artık daha ileri aşamaya geçilmiş ve son birkaç yıldır nöroteknolojik tedaviler kullanılmaya başlanmıştır.
Beyin-Bilgisayar etkileşimi; Düşünce gücü ile tedavi
Beyin felci hastanın elini kolunu oynatmasını engelleyebilir ama bunu düşünmesini engelliyemez. Bilimsel araştırmalar bir hareketi yapmayı düşünmenin hareketin gerçekten yapılması sırasında ortaya çıkan beyin aktivitesinin benzerini oluşturduğunu göstermiştir. Bu bilimsel veri ışığında felç hastalarında felçli uzuvların hareketini iyileştirmek için yeni bir nöroteknolojik tedavi cihazı geliştirilmiştir.
Bu yöntemde felçde şimdiye kadar kullanılmış üç tedavi yöntemi aynı anda kullanılmaktadır; hareketi ortaya çıkarmak için fonksiyonel elektrik uyarım, bilgisayar ekranında sanal hareketleri izleyerek yapılan ayna-nöron tedavisi, beyinde harekete ilgili bölümlerin aktivitesini artırmak için motor düşünme. Bu yeni sistem tedaviyi gerçekleştirirken diğer tüm tedavilerden farklı olarak hastanın kendi beyin aktivitesini (EEG) anahtar olarak kullanmaktadır. Yani bu sistemde hastanın beyni-düşüncesi ile bilgisayarlı tedavi sistemi beraber çalışmaktadır (Brain Computer Interface-Beyin Bilgisayar Arayüzü).
EEG tabanlı bu tedavi iki aşamada gerçekleştirilir. İlk olarak analiz aşamasında hastanın sağlam ve hasta eline kas uyarımı yapabilen özel elektrodlar bağlanır. Bu arada hastaya hareketi yapma yada yapmaya çalışma sırasında ortaya çıkan beyin dalgalarını kaydeden özel bir EEG başlığı giydirilir. Bu başlık ile okunan beyin dalgaları özel bir bilgisayar programı yardımı ile analiz edilir. İkinci aşama olan tedavi bölümünde felçli hasta cihazdan komut alarak elini oynatmaya çalışır. Bu sırada hastanın beyin dalgaları yapılmak istenen hareket ile uyumlu ise hareketi tamamlamak için o ele elektrik uyarımı yapılarak hareket ortaya çıkarılır. Bu arada hasta karşısındaki ekranda kendi elinin ayna hayaline (avatar) bakarak aynı hareketi izler. Buda hastaya görsel bir geri bildirim sağlar. Bu sayede felcin iyleşme döneminde beynin fonksiyonel olarak yeniden yapılandırılmasına katkıda bulunularak yeni hareketleri ortaya çıkarmak, olan hareketi daha iyi hale getirmek mümkün olabilmektedir. Bu tedavi, başka bir nöroteknolojik yöntem olan Transkraniyal Manyetik Stimulasyon (TMS – dışardan beyin hücrelerinin uyarılması) ile kombine edilebilmektedir.
Bu tedavi ortalama olarak 4 hafta kadar uygulanmaktadır. Tedavinin herhangi bir yan etkisi ve kontrendikasyonu yoktur. Bu yöntem akut ve kronik felç vakalarında uygulanabilmekte olup hastalığın üzerinden uzun zaman geçmiş vakalarda bile başarılı sonuçlar alınabilmektedir.
