İltihaplı Romatizmalarda Egzersiz
İltihaplı romatizmalarda en çok yapılan tedavi yanlışı nedir diye sorulsa hiç düşünmeden KORUYUCU EGZERSİZ’lerin unutulmasıdır diyebilim. Bir çok doktor romatoid artrit, ankilozan spondilit ve sedef artriti gibi sıkça karşılaşılan iltihaplı romatizmaların ilaç tedavisini başarılı bir şekilde yapmaktadır. Şüphesiz ilaç tedavisi çok önemlidir ve tedavinin olmazsa olmazıdır ama onun kadar önemli olan diğer bir tedavi de koruyucu egzersizlerdir.
İltihaplı Romatizmalar
iltihaplı romatizmaların temel etkisi eklem harabiyetidir. Hastalık snovya dediğimiz eklem içindeki boşluğu kaplayan yapıdan başlar. Romatizmal süreç daha sonra kıkırdak hasarı ve en sonunda kemik hasarı ve deformitelere yol açar. Yani eklemi normal fonksiyonlarını yapamaz hale getirir. Örneğin kalça eklemi tutulumu olan bir romatoid artrit yada ankilozan spondilit hastasını ele alalım. iltihaplı romatizmalara bağlı kalça eklemi tutulumu başta kendisini o taraftaki kasık ağrısı şeklinde gösterir. Hastalık ilerledikçe kalçanın içe dönmesi kısıtlanır. Sonra kalçanın diğer yönlere olan hareketleri de kısıtlanır ve en son kalça hafif katlanmış bir şekilde donarak hareket edemez hale gelir. iltihaplı romatizmlarda ilaçlar bu süreci ciddi oranda yavaşlatabilirler ama tam durduramazlar. Dolayısıyla hastaya ilaç vermek kalça eklem hareketlerinin kısıtlnamasının yavaşlatacaktır ama hasta ağrılı olan kalçasının oynatmama eğiliminde olduğundan kalça eklemi hareketleri daha geç de olsa yinede kısıtlanacaktır.
Koruyucu egzersiz ne anlama gelir ?
Değişmez bir fizyolojik kural vardır; bir eklem ne kadar az hareket ederse hareketleri zaman içinde o oranda kısıtlanır. Romatizmal bir hastalığın yaptığı tahribatın bir kısmı hastalığın ekleme direk zararından bir kısmı ise ağrı ve fonksiyon kısıtlılığı nedeni ile hastanın o eklemi az oynatmasından kaynaklanır. Az oynatılan eklem ve çevresindeki yumuşak dokular zamanla, sertleşir o eklemi oynatan kaslar zayıflar, mekanik dengesizlik sonucu deformiteler ortaya çıkar. Bunu özellikle romatoid artritli hastaların el parmak eklemlerinde sıkça görmekteyiz. Koruyucu egzersiz eklemleri romatizmal hastalıkların sakatlayıcı etkilerinde korumak için yapılan egzersizlerin tümüdür.
Koruyucu egzersizler nelerdir ?
Bir romatoid artrit hastası hastalıktan daha fazla etkilenen elini gerek ağrı gerek zarar veririm korkusu ile kullanmama eğiliminde olabilir. Hastanın elini kullanmaması aslında el eklemlerine yarar değil zarar verir.Bu tip hastalarda ilaç tedavisi ile ağrılar azaltılır ve koruyucu egzersizle parmak deformitleri önlenmeye çalışılır. Kas güçlendirme egzersizleri, eklem hareket açıklığı egzersizleri, germe egzersizleri iltihaplı romatizma hastalarında en sık kullanılan egzersizlerdir. Bu egzersizler başlangıçta fizyoterapist tarafından hastaya yaptırılır. Sonra hastaya öğretilerek evde devam etmesi söylenir. Egzersizin deformitleri önlemede etkisi yeterli olmayan hastaların eklemleri mutlaka splint denilen özel mekanik deteklerle korunmalıdır. Ancak bunlar yapıldığında hastalığın eklemi yıkıcı etkisi en aza indirilebilir. Etanercept, adalumimab gibi biyolojik ajan tedavileri özellikle standart tedavilerle kontrol edilemeyen vakalarda ağrıyı büyük oranda azaltmaktadr. Bu sayede ağır hastalarda bile hastanın egzersizlerini ağrısız yada daha az ağrılı olarak yapabileceği bir ortam oluşmaktadır. Hastalık tam anlamıyla kontrol edilemese dahi egzersizlerle hastalığın eklemlerde deformite yapması engellenebilmektedir. Koruyucu egzersizler konusunda bavurulması gereken doktor fizik tedavi ve rahabilitasyon uzmanıdır. Uzman tarafından görülen hastanın etkilenmiş eklemlerine özel egzersiz programı verilir.
İlaç tedavilerine eklenen bu egzersizler sayesinde romatoid artrit, ankilozan spondilit ve hatta osteoartrit (kireçlenme) gibi hastalıkların eklemlere verdiği hasar en aza indirilebilir. Bu bağlamda ankilozan spondilit hastalarında omurga ve eklemlere yönelik yapılması gereken egzersizlere ait bir cd ve broşür hazırladık. Bu egzersiz videosu son 6 yıl içinde ülkemizde romatizmal hastalıklar konusunda en çok izlenen video oldu. İsteyenler videoyu izleyebilirler.Link Tıkla Yada ücretsiz olarak Medipoint Tıp Merkezi’nden temin edebilirler.
Yakın gelecekte romatoid artritte ve osteoartritte (kireçlenme) tutulan eklemlere yönelik koruyucu egzersiz videolarını da hazırlayarak ülkemizde bu konudaki eksikliği gidermeye çalışacağız.
