Korona (covid 19) salgını ve Romatoloji Hastaları
Bilindiği üzere tün dünya ile beraber ülkece koronavirus (covid -19) salgını ile büyük bir mücadele veriyoruz. Bu hastalık için kronik hastalar özellkle risk oluşturuyor. Bu hasta grupları kronik kalp damar hastaları, ağır hipertansiyon, diyabet, kronik akciğer hastaları, kemoterapi alan kanser hastalar ve bağışıklık baskılayıcı alan romatoloji hastalarıdır
Romatolojik hastalıklar tabiki çok çeşitli ve hastaların aldığı ilaçlar ve ilaç kombinasyonları da hastalığın şiddetine göre çok değişik olabilmektedir. Vaskulit ile seyreden ve bağışıklık sitemini baskılayan sikofosfamid vb kemoterapi ilaçları ve yüksek doz kortizon alan yada biyolojik ajan alan ve beraberinde başka bir hastalığı bulunanlar en yüksek risk grubunu oluşturmaktadır. Bu hastalar romatolojik hastaların çok az bir kısmını oluşturmaktadır. En sık karşılaştığımız romatoid artrit, ankilozan spondilit hastalarının büyük kısmı genellikle bu tip ilaçlara gerek duymamakta yada düşük doz kullanmaktadır. Covid 19 yeni bir hastalaık olduğu için romatolojik hastalarda ilaç kullanım stratejileri hakkında henüz yeterli bilgi yoktur. İngiliz Romatoloji Birliği ve Avrupa Romatoloji Birliğinin önerilerini aşağıdaki satırlarda belirtiyorum.
Tüm bireyler gibi romatoloji hastalarının da Covid 19 dan korunmak için gerekli tüm tedbirlere çok sıkı bir şekilde riayet etmesi önemle vurgulanmaktadır. Bu amaçla genelde 3 ayda bir olan rutin doktor kontrollerinin arası açılmalıdır. Potansiyel hastalık kaynağı olan hastaneye gitmek yerine evden telefon ile doktor görüşmesi yapılabilir. Kritik hastalar hariç kan kontrollerinde arası açılabilir. Gerekirse hasta çıkarılmadan evde kanı alınabilir. İlaçlardan siklofosfamid vb kemoterapi ilaçları, biyolojik ajanlar, yüksek doz kortizon alanların özellikle dikkat etmeleri gerekmektedir. Şu an için ilaçları kesilmesi konusunda yada azaltılması konusunda ortak bir görüş bildirilmemiştir. Yalnız hastalık durumunda yada hastalık şüphesinde kortizon kademeli azaltılarak kesilmeli, biyolojik ajan ve diğer bağışıklık baskılayıcı ilaçlar da kesilmelidir. DMARD dediğimiz ilaçlardan hidroksiklorakin (plaquenil) kullanan hastaların Covid + olmaları durumunda ilacı kesmelerine gerek yoktur. Çünkü bu ilaç zaten bu hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır (burda tedaviyi yürüten hekimin görüşü de önemlidir). Aynı şekilde hasta olunması durumunda hasta salazopryn kullanmaya devam edebilir. Metotrexate ve leflunamide hastalık durumunda kesilmelidir.
Benim ekstra öneri olarak söyleyebileceğim her nekadar Covid 19 negatif hastalarda kullanılan ilaç dozu azaltılması konusunda bir öneri olmasada kontrol altındaki hastaların doktorları ile görüşerek aldıkları ilacın dozlarını azaltmalarında fayda olacağını düşünüyorum. Biyolojik ajan kullananlar ilacın kullanım periyodlarının arasını açabilir (doktoru ile konuşarak). Sonuç olarak çok aktif hastalar hariç ilaçlar tümden kesilse bile hastalığın ortaya çıkması birkaç ayı bulabilir. Birkaç ayda pandemi yatışacağı için hastalar bu dönemi daha güvenli atlatabilirler. O yüzden kullanılıyorsa metotrxate ve kortizon dozu düşürülebilir. Birden fazla ilaç kullanan hastalarda ilacın biri kesilebilir. Ama bu tedaviye müdahale etme romatoloji hastasının kendisinin karar vererek yapabileceği bir hareket değildir mutlaka kendisini takip eden doktoruna danışmak zorundadır.
Herkese acil şifalar diliyorum, umarım ülke olarak dünya olarak bu salgından en az hasarla çıkarız.
