Menisküs Yırtıkları Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Menisküs Yırtıkları Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Menisküs Nedir?

Menisküs aslında diz eklemini oluşturan kemikler arasında yer alan hilal şeklinde kıkırdak yapılara verilen addır. İç (medikal menisküs) ve dış (letarela menisküs) olmak üzere iki tanedir. Görevleri diz kemiklerine gelen yükleri azaltıp eklem hareketini kolaylaştırmaktır. Menisküs terimi tek başına hastalığı ifade etmez. Yani “benim dizimde menisküs var” şeklinde bir ifade doğru değildir. Menisküs yırtığı, menisküs dejenerasyonu (eskimesi, incelmesi), menisküs kalsifikasyonu (sertleşmesi), diskoid menisküs (yapısal olarak daire şeklinde olması) gibi menisküs hastalıkları vardır.

Menisküs Yırtılması Nedir ?

Menisküs bir kıkırdak parçası olduğunda aşırı ani yüklerde (sportif aktivitelerde yada ani ters hareketlerde) veya direk travma etkisiyle yırtılabilir. Daha çok iç menisküs (medial menisküs) yırtılır. Bu yırtılma değişik şekillerde olabilir. Horizontal (yatay), veretikal (dikey), kompleks yırtıklar (kova sapı yırtığı vs) şeklinde olabilir. Bazen menisküs yırtıklarına ön çapraz bağ yırtığı da eşlik edebilir.

Menisküs Yırtığı Eski Haline gelebilir mi?

Yırtılan menisküsün kendi kendine kaynayıp tekrar eski haline gelme şansı yoktur. Daha çok genç sporcularda görülen ve dikilebilmeye imkan veren menisküslerde cerrahi tamir şansı vardır.

Menisküs Yırtığının Tedavisi Nasıl Yapılır?

Menisküs yırtığının tedavisi genellikle cerrahi gerektirmez. Özellikle profosyonel düzeyde spor yapmayan genç, orta ve ileri yaşlarda genellikle cerrahi tedavi önerilmez. Özellikle orta ve ileri yaşlarda diz kireçlenmesi ile beraber görülen menisküs yırtıklarında cerrahiden özellikle kaçınılmalıdır. Tek istisna menisküs yırtığı ara ara eklemde kilitlenmeye yol açacak düzeyde bir yırtıksa cerrahi gerektirebilir. Hasta genç ve sporcuysa, dikilemeye imkan veren bir yırtıksa cerrahi tamir yapılır. Yada sporcunun sportif aktivitelerini etkileyecek düzeyde rahatsız ediyorsa yırtık parça alınır. Yırtılan menisküsü almanın eklem açısından uzun vadede bir bedeli vardır. Bu da erken kireçlenmedir. Bu nedenle son dönemde cerrahi tedavi artık son seçenek olarak değerlendirilmektedir.

Menisküs Yırtığı Cerrahi Dışı Nasıl Tedavi Edilir ?

Yırtılan menisküs kendiliğinde kaynama şansı yoktur. Menüsküs yırtıklarında hastaya diz koruma programı verilir. Merdiven çıkma, çömelme vs gibi dizi zorlayan hareketlerden kaçınması söylenir. Dizi eklemini fazla oynatmadan çevre kasları kuvvetlendirecek egzersiz programları verilir. Dize on beş seanslı bir fizik tedavi işe yarayabilir. Dize yapılacak enjeksiyonlar da oldukça faydalıdır. Kıkırdak enjeksiyonları eklem yüzelerini kayganlaştırarak menisküslere binen yükü azaltır. Son dönemlerde PRP (trombositten zengin plazma) da menisküs yırtığına bağlı şikayetleri gidermede, özellikle eklemde kireçlenmenin de olduğu durumlarda oldukça etkili bir şekilde kullanılmaktadır.

Menisküs Yırtığı Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Yapılan çalışmalarında şikayeti olmayan bir çok hastanın diz MR’larında menisküslerde yırtık tespit edilmiştir. Her menisküs yırtığı şikayete yol açmaz. Menisküs yırtığı alınan hastaların dizlerinde erken kireçlenme ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Yırtık menisküsün o haliyle bile eklemdeki kıkırdak yüzeyleri koruduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle diz kitlenmesine yol açmadığı sürece menisküs yırtıklarında cerrahi tedavi önerilmez. Yırtık menisküsün kitlenme yapmadığı sürece ekleme bir zararı yoktur.

Menisküs Yırtığı Olan Kişi Hangi Sporları Yapabilir ?

Aslında soruyu “menisküs yırtığı olan kişi hangi sporları yapamaz” şeklinde sorsak daha doğru sormuş oluruz. Sportif aktivitlerin düzenlenmesinde menisküsdeki yırtığın özelliği de önemlidir. Altın kural bir sporu yaparken yada yaptıktan sonra dizde ağrı şişlik olmuyorsa o sporun dizinize bir zararı yoktur. Bunu en iyi şekilde kişi deneyimleyerek kendi öğrenebilir. Sözgelimi eliptik bisiklet ve normal bisiklet bir çok menisküs yırtığı olan hastada şikayete yol açmaz. Ama tüm hastalarda yapmıyacağı anlamına gelmez. Burada aktivite süresi de önemlidir. 30 dakika bisiklet sorun yaratmayabilr ama iki saat sürerse şikayet yol açabilir. Bu yüzden sportif aktivitelerin süresi kademeli artırılmalıdır. Yüzme, yürüyüş, pilates gibi aktivitler sorun yaratmaz. Ama bu tip aktivitelerle menisküs yırtığına direk bir faydası da yoktur. Kilo azaltılması şeklinde dolayla yoldan fayda sağlayabilirler. Koşu yırtığın duruma göre zararlı olabilir yada olmayabilir. Bu konuda doktor tavsiyesine uymak gerekir. Dize direk yük bindiren skuat, çömelerek yapılan sportif aktiviteler yapılmamalıdır.

Menisküs Ameliyatı Sonrası Rehabilitasyon Gerekli midir ?

Menisküs yırtığı operasyonları sonrasında fizik tedavi ve rehabilitasyon mutlaka yapılmalıdır. Genelde 15-20 seans yeterli olsada kişi profosyonel düzeyde sporcu ise bu süre 3 aya kadar uzayabilir.